این وبلاگ قصد دارد اثار باستانی، وضعیت جغرافیای ، فرهنگ و اداب و رسوم مردم چگنی رو به قلم بکشد تا فرهنگ این قوم کهن برای همگان معلوم واشکار شود .در این راه از تجربیات بزرگان و از کتوب متفاوتی استفاده شده است و از افراط و تفریط دوری گزیده ایم .امیدواریم که توانسته باشیم گوشه ای از این فرهنگ غنی رو به مردم نشان دهیم .شایان ذکر است در تهیه این وبلاگ از
اطلاعات کتاب تاریخ معاصرچگنی اثربهمن ازادی چگنی نیز استفاده گردیده است .با تشکر مدیر سایت
بداق:از تیره های بسیار قدیمی است که در شهرستان چنی سکونت داشتند.برخی معتقدند که نام بداق ها برگرفته از نام بداق خان چگنی ،یکی از سرداران شاه عباس صفوی بوده است.تیره بداق در روستایی به همین نام سکونت دارند.البته در حال حاظر به علت اختلافهای محلی همگی به شهر خرم آباد مهاجرت نموده اند.
سبزوار(سوزوار):از تیره های قدیمی چنی است.در روستای به همین نام سکونت دارند.عده ای از ان ها در روستاه های تنگ موسی و سراب برکه و ملکی به نام گورسفید و تعدادی از آن ها در بروجرد به سر می برند.سبزواری ها شامل تیره های زیر هستند: 1-میربیگ سبزواری 2-احمدی سبزواری3-شاه قلی سبزواری4-مرادی سبزواری5-سرافراز سبزواری
میرزاوند(میرزاون) : میرزاوند قدیمی ترین تیره ی چگنی فعلی است.برخی از آن ها داری طبع شعر هستند.عمدتا در در روستای های چگه و سراب کی سکونت دارند.میرزاوند شامل تیره های زیر می باشد: 1-کاظم 2-جور3-زیعلی4-حقی5-کشور6-هموم7-یارک8-پیریایی9-دوستعلی وند
شه کرم: از تیرهای قدیمی چگنی است.شه کرم 9 پسر داشته است.شش پسر از آن ها دارای طایفه هستند:1-ملک علی2-ویس کرم3-صید کرم4-ملکه 5-محمد زمان6-آیینه7-میرکرم9-کلوالی
فلاوند: آن ها را برادر میرزاوند و شاکرم می دانند که این گفته مستند نیست.در روستای به همین نام سکونت دارند.از تیره های قدیمی چگنی هستند.
رکرک:تیره رکرک چگنی،در روستای جوان آباد و دلبر ،ساکن هستند رکرک های چگنی خود را از شخصی به نام «باریک» رکرک می دانند.جایگاه اولیه آن ها در چگنی ،را واقع در ملکی به نام وره زرد پایین تر از کوه دُم بزگیر دانسته اند
رومونی:رومیانی در روستاهای چقاهروشی سکونت دارند.در گذشته در توه (باواس)ساکن بوده اند.گویا از منطقه کوهدشت به این ناحیه آمده اند.گروهی از آن ها در خراسان،دزفول ،و زنجان به سر می برند.
نجمسیلی:به گفته ای از پشتکوه لرستان به منطقه چگنی آمده اند.در حال حاظر در شوراب به سر می برند.چند خانواده از آن ها در روستای دره ساکی سراب کی و عده ای ازآن ها نیز در رحیم آباد هستند.برخی از آن ها در خرم آباد و گروهی هم در روستای قلعه سنگی از روستا های اطراف خرم آباد هستند.گروهی نیز در روستای گل گل پلدختر به سر میبرند.
زهراکار : محل سکونت این تیره در روستاهای شرکت نفت چنار نسار دله و ویسیان می باشند.گروهی در کالیاب به سر می برند.عده ای نیز در افرینه ساکن هستند.
تیلاوی،طولابی: شامل1-سماقی،ساکن در محل سماق2- نوکرامرا ،ساکن در شهرک باباعباس و تیلگرو 3- دیناروند ،ساکن روستای دره رحمانه به نقلی طولابی ها از بین النهرین به منطقه چگنی آمده اند.خوانین طولابی را از نسل میر ناصر پسر میرجنت می دانند.آن ها از مهاجرآن عرب و از نزدیکان اتابکان لر بوده اند.گروهی از این تیره در ناحیه برآفتاب و تشکن به سر میبرند.
سادات حیات الغیبی:شامل تیره های 1-کاظم2-چکل 3-خادم در تشکن،چم داود،روستای گندابه،روستای سره زمان و دلبر سکونت دارند.
پیرحیاتی: شامل 1-رواتی2-پیر حیاتی در بعضی از کتب آن ها را وابسته به سادات حیات الغیب می دانند.گروهی از تیره در منطقه طرهان ساکن هستند
چنگایی: در محلی به همین نام به سر می برند.چنگایی نام یکی از طوایف لر است که تاریخ گزیده در حدود 700 سال پیش از آن ها نام برده است.سادات ساکن در چنگایی از تیره طاهروندی هستند.گروهی از مردم چنگایی در روستای ده پیر به سر می برند.
اولاد احمدبیگ: 1-شرف 2-حاجی3-حاتم 4-کریم5-مراد 6-رحیم 7- زکی 8- صفی تیره های اولاد احمد بیگ ،عمدتا در ناحیه دوره،ناوکش و شرکت نفت چنار سکونت دارند.
امیر :
قیطول:در دهستان های تشکن ،دوره و کشکان گروه های به نام قیطولی وجود دارند.قوتلی در لغت به معنای افراد محافظ خان و در بعضی از لغت نامه ها به معنی دژ و حصار است.
درویش:در روستای های مله بلوط و سراب دوره ،دره بادام،کله نی،سه کره و برآفتاب ساکن هستند.خود را منتسب به بابا بزرگ می دانند.گروه های از این تیره در منطقه کوهدشت ،نورآباد و الشتر به سر می برند.
بیژنوند:تیره هی از ایل دلفان هستند،در روستای به همین نام در دهستان تشکن سکونت دارند.عده ای از آن ها نیز دررفتخان و دوره به سر میبرند.
باوالی(باباعلی):خود را تیره ای از دلفان می دانند.ییلاق آن ها در منطقه زشت و قلایی و قشلاق آن ها در منطقه چگنی بوده که به مرور زمان در ناحیه برآفتاب ،دهستان تشکن ساکن شدند.
شیراون،شیراوند: نظریات متفاوت در باره این تیره و مبدا اصلی آن وجود دارد. عده ای آن ها را تیره ای از ایل بختیاری می دانند.برخی معتقدند شیراوند ها گروهی از ایل دلفان هستند.شیراوند های چگنی شامل ،این تیره ها می باشد:
آهنگران :این تیره در اصل چگنی نیست.آن ها گروهی از ایل سلسله ساکن روستای آهنگران می باشند؛که شاید به این علت که قشلاق این گروه چگنی بوده چند خانوار از آنها به مرور در چگنی ساکن شده اند.
سیاه منصور:نام آنها در کتاب شرف نامه بدلیسی به عنوان یکی از طوایف عمده ای کرد ضبط شده است.این طایفه در زمان صفویه دارای نفوذ بوده است. گروهی از این طایفه در منطقه چگنی به سر می برند.
سوری:از طوایف طرهان است.طرهان از مناطق قدیمی لرستان است که نام آنها برای اولین بار در سفر نامه ابودلف آمده است.قدمت آنها در لرستان به بیش از هزار سال می رسد.در روستاهای توه میش آخور ،میشکر،و معمولان به سر می برند.
پاپی:گروهی از آن ها در روستای پاحلت به سر می برند.
کوشکی ها:از طوایف لر زبان لرستان می باشند.عده ای از آنها در کوهدشت و عده ای دیگر در میان بهاروند تیره مراد علیوند،کالیاب چگنی و بخش ویسیان به سر می برند. این طایفه قبلا در هرو سکونت داشته است آنها را از طوایف و ایلات طرهان معرفی نموده اند. تیره های آن عبارتند از : تات مون،شهرمیر،میرآخور،برجعلی وند
دوشم: این تیره گروهی از چگنی های قدیم هستند.همچنین گروهی دیگر در چگنی به نام یک شم زندگی می کرده اند.در حال حاظر افراد کمی از این تیره در چگنی و منطقه ویسیان به سر می برند.
باوسین :گروهی از طایفه حسنوند هستند که در روستای ناوه کش و برخی روستاهای چگنی زندگی می کنند.
حسیوند:آن ها در شمار طوایف قدیمی چگنی هستند.در روستای به همین نام در نزدیکی سراب دوره ساکن هستند.ریشه آن ها به نام حسین از مردمان بختیاری بوده که در زمان کریم خان زند از شیراز به منطقه چگنی آمده است.
قلایی:مردم قلایی از ایل سلسله می باشند.تفاوت آن ها با ایل الشتر در این است،که به زبان لری تکم می کنند. در شهرستان چگنی در روستای رفتخان ، سراب دوره و بنار کبود سکونت دارند.
اصفهانی :این گروه مشهور به اصفهانی ها ،در سراب دوره و روستای پاحلت ساکن هستند.
شاهی وند:از ایل دلفان اند،به همراه تیره های نور عالی و موموند که آنها هم از ایل دلفان هستند تشکیل دهستان کشکان را داده اند.شاهیوند به دو تیره «علکه» و «حسکه»تقسیم می شوند.تیره حسکه در شهرستان چگنی به سر می برند.
منتعلی وند:این تیره در روستای های سراب کی ، سرخه لیزه و چنگایی به سر می برند .برخی آنها را منتسب به سبزواری ها می دانند.
خادم:این خانواده ها در منطقه ویسیان به سر می برند برخی وجه تسمیه ی آنها را منتسب به همسایگی امام زاده حیات الغیب می دانند.
طایفه موموند:در حدود شش نسل پیش از کرمانشاه به لرستان آمده اند.مدت کوتاهی در منطقه رباط ساکن می شوند.سپس در منطقه چنار ویسیان و نهایتا در منطقه قالبی و چم دیوان سکنی می گزینند.با تیره شه کرم وصلت دارند.
لوتی ها:گروهی از کولی ها و از اقوام آریایی می باشند،که از هندوستان به ایران آمده اند .برخی بر این اعتقادند که توسط نادر شاه به ایران آورده شده اند.زبان کولی ها فارس و بختیاری و دیگر نقاط ایران یکی است. لوتی های شهرستان چگنی از تیره لَلًکه هستند.
متاسفانه در گذشته هیچ کار زیر بنایی جهت پیشرفت این منطقه و برنامه در جهت کاهش فاصله قشری و طبقاتی در این شهرستان انجام نگرفته است.عمده درآمد مردم ،در گذشته و حال از دامداری و کشاورزی بوده است. نوع کشت ها دیم بوده و مقدار کمی از زمین ها به زیر کشت آبی برده می شود.هم اکنون دامداری سنتی و در مواردی دامپروری به روش نو و کشاورزی جز لاینفک زندگی مردم شهرستان چگنی محسوب می شود.در شهرستان چگنی محصولاتی مانند:غلات،گوجه،خیار،شلتوک،ذرات،ماش،پیاز، بادمجان،یونجه و انواع درختان میوه کاشته می شود. در دهه اخیر با کشف و ایجاد معدن های مرغوب ،منبع درآمدی برای برخی از اهالی شهرستان چگنی فراهم شده است.مردم این شهرستان مانند دیگر مناطق کشور دارای شغل های ریزو درشت اداری و خصوصی و خلاصه شغل های رایج می باشند.
بازی محلی طاق و پیل متشکل از دو تیم است.تعداد اعضای تیم متغیر است.و از سه نفر تا پنج یا شش نفر را شامل میشود.
روش بازی: به این گونه است که اعضای یکی از تیم ها دستان خود را به هم قلاب میکنند و حالتی شبیه به یک طاق را شکل میدهند .نام بازی نیز برگرفته از همین شکل طاق مانند است.یکی از نفرات همان تیم که دستان خود رو قلاب کرده اند از سایر اعضا جدا میماند و دستان خود را قلاب نمیکند و به اصطلاح نگهبان تیم است و نمیگزارد اعضای تیم مقابل سوار بر دوش یاران خودی شوند.در زبان محلی به این شخص (هالو)گفته میشود.اگر نگهبان بتواند پای خود را به مچ پای اعضای تیم مقابل بزند بازی خاتمه پیدا میکند.و تیم مقابل این بار باید دستان خود رو قلاب و طاق رو تشکیل دهند.
پُل کَشکان (به زبان لری کَشکُو (Kashkoo)) پلی است باستانی که تاریخ ساخت آن به دوره حکومت آل حسنویه باز می‌گردد. زمان ساخت این پل به قرن چهارم هجری قمری بر می‌گردد.
ساختمان پل:
پل کشکان در شهرستان دوره و بر روی رودخانه‌ای با همین نام یعنی رود کشکان ساخته شده است. کاربرد این پل اتصال راه باستانی شهر شاپورخواست به مناطق غرباستان لرستان و سپس کرمانشاه بوده است در متون تاریخی به این پل اشاره شده و از آن با نام کژکی یاد شده است. طول پل حدود ۱۹۸۴ متر و عرض هر یک از دو چشمه شرقی پل ۸۴۰/۲۳ متر است. پل دارای ۱۲ طاق پل بوده که متأسفانه سه دهنه از این طاق پل‌ها تخریب شده و مابقی طاق پل‌ها همچنان پابرجا هستند. ارتفارع پل در بالاترین نقطه به ۲۶ متر و در کوتاه‌ترین قسمت آن ۱۰ متر است در خصوص پایه‌های این پل باید به این نکته اشاره کرد که پایه‌های پل با سنگ‌های بزرگ و تراش‌خورده ساخته شده است. مواد و مصالح بنای پل از سنگ، گچ و آجر تشکیل شده است. در کنار این پل بقایای سه پل دیگر از دوره‌های گذشته به جای مانده است که مشخصات پل‌های ساسانی را دارند و احتمالاً متعلق به همان دوره هستند. پل کشکان به شماره ۳۵۵ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.[۱][۲]
این روستاها توسط ایل چگنی احداث شده اند.ایل چگنی در منطقه سنگ سفید از بخش خنداب شهرستان اراک چادر نشین بوده اند.قشلاق و ییلاق انها در کوه های این منطقه بوده است.پس از سکونت روستاهای زیر که تماما چگنی هستند توسط انها به وجود امده اند.
طبق سر شماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385جمعیت بخش سنگ سفید 8669 نفر بوده است.
«کیومرث »ای کبک خوش صدای لرستان،انگاه که نغمه دلنواز تو در یافته و سفید کوه پیچید و تمام دشت چگنی و لرستان را در نوردید و دل پیرو و جوان لر را تسخیر کرد،بشارت داد که «رضا سقایی»هنوز زنده است بشارت داد که لرها خالق و حافظ هنر و موسیقی این سرزمین هستند چنانچه وقتی «شاه میرزا» و «رحم خدا نوری شاد» بدرود حیات گفتند راد مرد جوانی بنام «احسان عبدی پور» پرچم سورنای ایران را در سراسر ایران و فراسوی مرزاها برفراشت.کیومرث جان ای نابغه ی ناشناخته اواز لرستان و ای گل ناشکفته و پرپر شده قوم لر،باورم نمی شد که رضایی ها و سالم ها و دیگر هنرمندان در نبودت چمریونه بنوازند و اشتیانی که باید همنوار با تو اواز میخواند در سوگ تو ناله سردهد و اشک بریزد و «سبزعلی» و «بردیا» اندوه صدایشان را در نبود تو زمزمه کنند و «عابد میرازییان» خوش ذوق بجای شعرهای دلنواز و عاشقانه اش غمنامه در نبود تو بسراید.کیومرث جان در این مدت کوتاه چه کردی که این چنین اندوه بزرگی بر این خاک قهرمان پرور استان لرستان سایه افکند و همه به پاسداشت تو گریستند.کاش میدانستی چقدر دوستدار داری.حیف کیومرث عزیز حیف که تو و هزاران کیومرث دلاور به هزاران دلیل باید اینگونه غریبانه بروید.آری پس از مرگ تو باید درسی از امدن و رفتن و چگونه رفتنت در این سرزمین غنی و توانمند مورد تحلیل قرار گیرد تا فرداها شاهد اینگونه رفتن های غم انگیز نباشیم.کیومرث بخاطر این همه هنر دوست تکرار شو تکرار شو .
به گزارش خبرنگار مهر، طی مراسمی ظهر پنج شنبه 30مرداد 1393با حضور معاون حقوقی و امور مجلس و استانهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیر کل امور استانهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاون سیاسی امنیتی استانداری لرستان و جمعی از مسئولین و هنرمندان لرستان مدیر کل جدید اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان منصوب شد.
در این مراسم از زحمات و اقدامات حجت الاسلام علی اسماعیلیان مدیر کل سابق اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان تقدیر به عمل آمد.
بنا بر این گزارش، همچنین در این مراسم حجت الاسلام حمید رضا حنانبه عنوان مدیر کل جدید اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان لرستان منصوب شد.
من هم به نوبه خودم این انتصاب رو به همه مردم غیور چگنی تبریک عرض میکنم.و برای ان عزیز از خداوند بزرگ ارزوی موفقیت روز افزون را خواستاریم.
چگنی یکی از بخش های وسیع لرستان میباشد که مساحتی ان حدود 1508کیلو متر مربع میباشد.این بخش از شمال محدود است به سفید کوه که مانند حصاری به طول تقریبی 70 کیلومتر چگنی را از شهرستان های الشتر و نور اباد جدا نموده است.در جنوب به جاده سراسری جنوب(خوزستان) و بخش بخش ویسیان منتهی میشود.در جنو ب غربی به شهرستان کوهدشت محدود میشود.در شرق ان شهرستان خرم اباد مرکز استان لرستان قرار دارد..این شهرستان در حال حاضر دارای 123روستا و حدود 33هزار نفر جمعیت است.
آمار مطالب
آمار کاربران
کاربران آنلاین
آمار بازدید
کلیک کنید .سپس
کلیک کنید تا دانلود شروع شود)
عضویت سریع
